مير داماد
مير داماد ، شنيدستم من ،
که چو بگزيد بن ِ خاک ، وطن
بر سرش آمد و از وی پرسيد
مَلَک ِ قبر ، که : « مَن ربّک ؟ من ؟ »
مير بگشاد دو چشم ِ بينا
آمد از روی ِ فضيلت به سخن :
اُسطُقُسّی‌ست – بدو داد جواب –
اُسطُقُسّات ِ دگر ، زو مُتقَن .
حيرت افزودش از اين حرف ، مَلَک
برد اين واقعه پيش ِ ذوالمن
که : « زبان ِ دگر اين بنده‌ی ِ تو
می‌دهد پاسخ ِ ما ، در مدفن . »
آفريننده بخنديد و ، بگفت :
« تو به اين بنده‌ی ِ من حرف نزن ؛
او درآن عالم هم ، زنده که بود
حرف‌ها زد که نفهميدم من ! »
------------------- لاهيجان ، 16 ارديبهشت 1309
"
تايپ : مازيار
شنبه ، 2006/12/09
&
حکايات و خانواده‌ی ِ سرباز ، ص 9 – 38 .
مجموعه‌ی ِ اشعار ( ابوالقاسم جنّتی ) ، ص 110 .
مجموعه‌ی ِ کامل ِ اشعار ( سيروس طاهباز ) ، ص 157 .
مشخّصات ِ کامل ِ منابع
$
يادآوری :
جنّتی ، از نشانه‌گذاری ( نقطه ، ويرگول ، ... ) در حدّ ِ دو‌سه مورد بيشتر استفاده نکرده ؛ درحالی‌که می‌دانيم نيما ، در دست‌نويس‌های ِ خود ، از اين نشانه‌ها به حدّ ِ کمال بهره می‌برده است .
اختلافات ِ متنی ِ قابل ِ يادآوری :
در مصرع ِ دوّم ِ بيت ِ هفتم ( آفريننده ... ) ، جنّتی « بدين بنده‌ی ِ من » آورده ، امّا در دو مأخذ ِ ديگر ِ ما ، « به اين ... » آمده .
اگرچه نيما تأثير و تأثّر ِ آشکاری از زبان ِ شعری ِ قدما - به‌ويژه خراسانيان - داشته ، بعيد به‌نظر می‌رسد که اين‌جا « بدين » گفته باشد . زبان ِ اين قطعه ، که در عمده‌ی ِ مطلب ِ آن با محاوره ( گفت‌و‌گو ) روبه‌روييم ، بيشتر به سبک ِ گفتاری گرايش دارد .
و امّا ، دو مورد هست که من در آن ترديد دارم ؛ و تا زمانی که عين يا عکس ِ دست‌نويس ِ نيما را نبينم ، ترديدم باقی خواهد بود : يکی در بيت ِ سوّم ، که به نظر ِ من « وآمد از روی ِ ... » بايد می‌بود ؛ و ديگر در بيت ِ هفتم ، که فعل ِ نهی ، بايد « مزن » می بود .
البتّه در اين اواخر ، وجه ِ صحيح ِ کهن ِ « فعل ِ نهی » متروک شده ، و با پيشوند ِ « نَ / na » می‌آيد . ترديد ِ من از آنجاست که در اشعار ِ بعدی ِ نيما ، اين وجه به همان صورت ِ صحيح ِ کهن ِ خود ديده می‌شود ؛ برای ِ نمونه ، بنگريد به : « بخوان ای همسفر با من » .
